Những năm qua, hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh, danh nhân văn hóa thế giới, vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc Việt Nam không những đã xuất hiện đậm nét trên các mẫu tem bưu chính Việt Nam mà còn được thể hiện trên tem bưu chính của một số nước trên thế giới.

Nhiều nước phát hành tem về Bác Hồ

Theo thống kê sơ bộ của những nhà sưu tập tem có chung sở thích sưu tập tem, vật phẩm bưu chính về chuyên đề “Việt Nam (VN) trên tem thế giới”, tính đến nay, đã có 15 quốc gia và vùng lãnh thổ phát hành tem bưu chính mang hình ảnh của Chủ tịch Hồ Chí Minh, với tổng số gần 20 bộ tem, như: Cuba, Liên Xô (cũ), Lào, Ấn Độ, Algeria, CHDC Đức, Triều Tiên, quần đảo Marshall, Dominica liên hiệp, Rwanda, Madagascar… Ông Hoàng Anh Thi-Chủ nhiệm CLB sưu tập tem VietStamp, đồng thời cũng là nhà sưu tập tem đã “theo đuổi” mảng tem thế giới về Bác Hồ hơn chục năm qua cho biết, bộ tem đầu tiên của thế giới về Hồ Chủ tịch chính là bộ tem “Kỷ niệm 80 năm ngày sinh Hồ Chí Minh” được Cuba phát hành ngày 19/5/1970 nhằm tôn vinh, bày tỏ sự ngưỡng vọng đối với người con ưu tú của dân tộc VN, người bạn lớn của nhân dân thế giới. Bộ tem gồm 7 mẫu tem, do cố họa sỹ Felix René Mederos Pazos (1933-1996) thiết kế, thể hiện cảnh sinh hoạt và chiến đấu của quân dân 2 miền Nam Bắc rất sinh động như: công binh xưởng, gặt lúa, lớp học dưới địa đạo… Đặc biệt, trong bộ tem này, có 1 mẫu tem với giá mặt cao nhất 13 centavo (xu), tập trung khắc họa chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh trên nền cờ đỏ sao vàng. Phong bì ngày phát hành đầu tiên (FDC) của bộ tem cũng thể hiện chân dung Bác cùng hình ảnh bản đồ VN bị chia cắt tượng trưng bởi 2 màu xanh đỏ và hình ảnh người nông dân VN.

Không những là nước đầu tiên phát hành tem thể hiện hình ảnh Bác Hồ, Cuba cũng là quốc gia có số lượng bộ tem về Chủ tịch Hồ Chí Minh nhiều hơn cả, với 3 bộ tem gồm 11 mẫu tem, đã lần lượt được phát hành vào các năm 1970, 1972 và 1990. Cụ thể, ngày 19/5/1972, bộ tem “Hội nghị lần thứ ba về phản đối chiến tranh của Mỹ ở Đông Dương” gồm 3 mẫu của Cuba được phát hành, trong đó có 1 mẫu tem giá mặt 3 centavo thể hiện chân dung của Jose Marti và Hồ Chí Minh, hai vị cha già dân tộc, hai lãnh tụ cách mạng vĩ đại của 2 nước trên nền hình ảnh cách điệu của quốc kỳ Cuba và VN. Ngày 19/5 là ngày sinh của Hồ Chủ tịch, cũng là ngày mất của Jose Marti. Tiếp đó, ngày 19/5/1990, nhân dịp kỷ niệm 100 năm ngày sinh của Bác, Cuba đã phát hành 1 tem giá mặt 50 centavo, thể hiện chân dung Người trong bộ quân phục màu xanh lá, dựa theo ảnh chụp “Bác Hồ sau chiến thắng Điện Biên Phủ 1954”; với nền tem là hình ảnh cách điệu của quốc kỳ VN và Cuba liền một dải hình chữ Z; trên tem có dòng chữ “Kỷ niệm 100 năm ngày sinh Hồ Chí Minh” bằng tiếng Tây Ban Nha.

Tem mang hình Bác: chuyên đề sưu tập đặc sắc

Cũng theo nhận định của ông Thi, trong số các mẫu tem bưu chính thế giới mang hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh đã được bưu chính các nước phát hành, mẫu tem do Algeria phát hành năm 1973 để chào mừng thắng lợi của Hiệp định Paris là một mẫu tem ấn tượng, được đánh giá cao. Bởi lẽ, mẫu tem này đã thể hiện chân dung Hồ Chủ tịch với nét cười rạng rỡ bên hình ảnh bản đồ VN thống nhất (trước đó một số tem thế giới về VN đều thể hiện bản đồ VN bị chia cắt ở vĩ tuyến 17), tượng trưng cho thắng lợi vĩ đại của dân tộc ta trong kháng chiến chống Mỹ mà Bác Hồ là linh hồn của cuộc kháng chiến. Bên cạnh đó, mẫu tem kỷ niệm 100 năm sinh Hồ Chủ tịch do Madagascar phát hành năm 1990 cũng là mẫu tem đẹp, thể hiện chân dung Bác phúc hậu như một tiên ông với khuôn mặt đầy đặn, hồng hào; râu tóc trắng như cước; nụ cười hiền hậu luôn nở trên môi. Đặc biệt, trên tem có dòng chữ tiếng Pháp “Kỷ niệm 100 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, Anh hùng giải phóng dân tộc của VN”.

Từ nhiều năm qua, đối với những người chơi tem trong và ngoài nước, hình ảnh VN trên tem thế giới, trong đó có tem thế giới về Bác đã trở thành một chuyên đề sưu tập khá đặc sắc. Hiện nay, trên website và diễn đàn của CLB VietStamp đều đã mở chuyên mục “VN trên tem thế giới” để tạo sân chơi nhỏ, quy tụ những người có chung niềm yêu thích, say mê với tem thế giới về VN, về Bác Hồ. Chia sẻ về lý do gắn bó, đam mê nghiên cứu, sưu tập tem chủ đề VN trên tem thế giới hơn 10 năm qua, Chủ nhiệm CLB VietStamp “bật mí”: “Cảm hứng để tôi chọn sưu tập về chủ đề này xuất phát từ sau khi nhìn thấy trang tem Cuba về Bác Hồ đăng trên Tạp chí Tem, vào khoảng năm 2000. Từ đó, tôi chuyên tâm sưu tập hình ảnh Bác Hồ trên tem thế giới và mở rộng thành đề tài VN trên tem thế giới. Mỗi khi sưu tập được 1 bộ tem hoặc 1 vật phẩm bưu chính thế giới thể hiện hình ảnh VN, tôi cảm thấy rất tự hào khi đất nước mình được bạn bè thế giới yêu mến, quý trọng”. Đến nay, nhà sưu tập tem này đã xây dựng được bộ sưu tập tem 5 khung mang tên “VN trên tem thế giới”, trong đó Bác Hồ trên tem thế giới là một phần của bộ sưu tập. Điểm đặc biệt của bộ sưu tập tem nói trên so với các bộ sưu tập chuyên đề về VN khác là tác giả chỉ dùng tem và vật phẩm bưu chính nước ngoài liên quan đến VN để giới thiệu khái quát về đất nước và con người VN.

Nội dung được đăng trên báo Bưu điện Việt Nam số 60 ra ngày 18/5/2012