Bộ tem 'Quan họ Bắc Ninh' là bộ tem bưu chính thứ hai và cũng là bộ tem chuyên đề đầu tiên được phát hành trong năm 2011. Các mẫu tem và blốc được 2 họa sỹ Nguyễn Du và Đỗ Lệnh Tuấn thể hiện với thiết kế tràn lề, với khuôn khổ tem 43 x 32 mm, 32 x 43 mm và blốc có kích thước 90 x 60 mm.

Họa sỹ Nguyễn Du cho biết, để thiết kế bộ tem này, bên cạnh việc được các nhà nghiên cứu, các chuyên gia trong lĩnh vực văn hóa dân gian tham góp, tư vấn, ông cùng họa sỹ Đỗ Lệnh Tuấn còn phải trực tiếp đến Bắc Ninh để tìm hiểu về lịch sử, truyền thống và không gian diễn xướng của làn điệu quan họ Bắc Ninh. Trên cơ sở những tư liệu tìm hiểu được cùng với ý kiến tham góp của các nhà nghiên cứu, các tác giả đã chắt lọc, đưa vào các mẫu thiết kế của bộ tem những hình ảnh đặc trưng, tiêu biểu nhất về nghệ thuật hát quan họ.

Bộ tem được xây dựng, thiết kế theo trình tự thời gian của các lối hát quan họ, từ hát mời trầu tới hát canh, hát vặt và cuối cùng là hát giã bạn. Trong đó, mẫu tem 3-1 thể hiện sinh động hình ảnh cặp đôi liền chị đang mời trầu các liền anh làng bên, biểu hiện sự giao duyên lúc đầu gặp mặt. Bối cảnh được thể hiện ở mẫu tem này là hình ảnh cổng làng, nơi đã ăn sâu vào tiềm thức của mỗi người dân Việt.

Mẫu tem 3-2 thể hiện hình ảnh về lối hát canh thường được các cụ phụ lão diễn xướng trong không gian của đình làng, nhà thờ tổ hay trong các nhà quyền quý. Đây là lối hát cổ truyền, đòi hỏi kỹ thuật cao, trình độ hiểu âm nhạc uyên bác, phải hát theo những thể hiện nhất định về âm luật.

Mẫu tem 3-3 thể hiện hình ảnh về lối hát vặt, lối hát thường được tầng lớp thanh niên ưa thích, hát tự do, ứng khẩu biến hóa trong không gian của các lễ hội, đình làng. Mẫu tem phác họa hình ảnh các liền anh và liền chị đang hát đối bên bến nước của làng.

Mẫu blốc thể hiện hình ảnh các liền chị đang hát với các liền anh trên thuyền, trong bối cảnh đầy cảm xúc lưu luyến với hình ảnh con thuyền, thủy đình mang đậm chất văn hóa vùng đồng bằng Bắc bộ.

Quan họ Bắc Ninh là những làn điệu dân ca của vùng đồng bằng Bắc Bộ Việt Nam, tập trung chủ yếu ở vùng Kinh Bắc (thuộc Bắc Ninh, Bắc Giang ngày nay). Loại hình dân ca này chủ yếu phát triển mạnh ở vùng ven sông Cầu. Đây không chỉ là lối hát giao duyên mà còn là hình thức giao lưu, trao đổi tình cảm giữa các liền anh, liền chị. Ngày 30/9/2009, tổ chức UNESCO đã chính thức công nhận 'Quan họ Bắc Ninh' là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

M.T